Η ΑΑΔΕ μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας myDATA εισάγει τα ηλεκτρονικά βιβλία στην καθημερινότητα των επιχειρήσεων, απλοποιώντας σημαντικές λογιστικές διαδικασίες, και εξασφαλίζοντας αποτελεσματικότερο έλεγχο των οικονομικών δεδομένων.
Βασικός της στόχος είναι να διευκολύνει τις επιχειρήσεις να εκπληρώσουν ταχύτερα και ακριβέστερα τις φορολογικές τους υποχρεώσεις, μέσα από την αυτοματοποίηση χρονοβόρων λογιστικών διαδικασιών. Παράλληλα, με τη διαβίβαση των παραστατικών στο myDATA, η ΑΑΔΕ μπορεί πλέον να εντοπίσει κλασικές φορολογικές απάτες.
Σε αυτό το άρθρο, αναλύουμε τον τρόπο με τον οποίο η ΑΑΔΕ προσπαθεί, με την εφαρμογή συγκεκριμένων μέτρων, να πετύχει τη στόχευσή της.
Αυτοματοποίηση λογιστικών εργασιών
Προσυμπλήρωση περιοδικού ΦΠΑ
Η συμπλήρωση του περιοδικού ΦΠΑ γίνεται πλέον αυτόματα από το myDATA, με σκοπό να διευκολύνει τους υπόχρεους κατά την υποβολή της δήλωσής τους. Πιο συγκεκριμένα, δεν χρειάζεται πλέον οι επιχειρηματίες να υπολογίζουν και να συμπληρώνουν τις τιμές του περιοδικού ΦΠΑ. Το myDATA εμφανίζει τα ποσά προσυμπληρωμένα, όπως αυτά αποτυπώνονται στις δηλώσεις myDATA που έχει αποστείλει ο υπόχρεος ή οι προμηθευτές του.
Οι επιχειρηματίες δεν θα έχουν τη δυνατότητα να τροποποιήσουν τα προσυμπληρωμένα στοιχεία, αφού αυτά θα εμφανίζονται «κλειδωμένα». Αντίστοιχη ρύθμιση αναμένεται να ισχύσει εντός της χρονιάς και για όλες τις υπόλοιπες δηλώσεις ΦΠΑ.
Απαλλαγή από την υποβολή καταστάσεων πελατών-προμηθευτών (πρώην ΜΥΦ)
Με την καθιέρωση του myDATA καταργήθηκε η υποχρέωση υποβολής μηνιαίων καταστάσεων πελατών-προμηθευτών, που περιείχε:
- Συγκεντρωτικά στοιχεία εκδοθέντων και ληφθέντων τιμολογίων
- Συγκεντρωτικά στοιχεία λιανικών πωλήσεων και δαπανών
Σκοπός τους ήταν η διασταύρωση στοιχείων μεταξύ εκδότη και λήπτη. Πλέον, η σχετική υποχρέωση καλύπτεται από τις διαβιβάσεις δεδομένων στην ψηφιακή πλατφόρμα myDATA, όπου οι διασταυρώσεις γίνονται αυτόματα. Αναλυτικότερα, κάθε φορά που διαβιβάζεται ένα B2B παραστατικό στο myDATA (έστω τιμολόγιο) αποτελεί ταυτόχρονα έσοδο για την επιχείρηση και έξοδο για τον αντισυμβαλλόμενο.
Συμπλήρωση φορολογικών δηλώσεων
Ένας επιπλέον στόχος που αναμένεται να εφαρμοστεί από το τρέχον έτος είναι η αυτόματη συμπλήρωση των φορολογικών δηλώσεων των επιχειρήσεων.
Ήδη κάθε χρόνο εμφανίζονται προσυμπληρωμένα και «κλειδωμένα» τα στοιχεία για τα εισοδήματα από μισθούς, συντάξεις και ορισμένες κατηγορίες επιδομάτων και κινητών αξιών στις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος. Στο σύντομο μέλλον θα συμπληρώνονται αυτόματα και τα δεδομένα για τα εισοδήματα από επιχειρηματικές δραστηριότητες.
Για να υλοποιηθεί αυτό, προϋποτίθεται ότι:
- Κάθε επιχείρηση διαβιβάζει στο myDATA όλες ανεξαιρέτως τις οικονομικές συναλλαγές των εσόδων και των εξόδων της.
- Δεν υπάρχουν λάθη και αποκλίσεις μεταξύ των πραγματικών ποσών και εκείνων που έχουν διαβιβαστεί στο myDATA.
- Οι χαρακτηρισμοί εσόδων/εξόδων είναι ακριβείς. Οι χαρακτηρισμοί καθορίζουν αν ένα ποσό αποτελεί φορολογητέο έσοδο/έξοδο για μια επιχείρηση.
Πρακτικά, οι επιχειρήσεις θα υποβάλλουν τις δηλώσεις τους βάσει των δεδομένων που θα υπάρχουν στα βιβλία τους και τα οποία θα συνεχίσουν να τηρούν, όπως συμβαίνει και τώρα. Ωστόσο, μέσω της νέας διαδικασίας, η ΑΑΔΕ μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής των φορολογικών δηλώσεων θα αντιπαραβάλλει τα δηλωθέντα ποσά σε αυτές με τα δεδομένα που έχουν διαβιβαστεί στην ψηφιακή πλατφόρμα myDATA.
Οι επιχειρήσεις στην ψηφιακή εποχή
Η αυτοματοποίηση ενός σημαντικού αριθμού φορολογικών διαδικασιών που καθιέρωσε το myDATA προσφέρει μια σειρά από οφέλη για τις επιχειρήσεις. Ειδικότερα, –αν και δεν αποτελεί άμεσο στόχο του myDATA–, η νομοθετημένη, υποχρεωτική υιοθέτησή του εκσυγχρονίζει τις επιχειρήσεις, αφού αναγκάζονται στη συντριπτική πλειοψηφία τους να μηχανογραφήσουν τη διαδικασία τιμολόγησης.
Η χρήση ενός αξιόπιστου συστήματος ηλεκτρονικής τιμολόγησης, εκτός του ότι διευκολύνει τη διαβίβαση των παραστατικών στο myDATA, αναβαθμίζει συνολικά τον τρόπο τιμολόγησης, καθώς:
- Απλοποιούνται οι διαδικασίες (προετοιμασία, έκδοση και αποστολή των παραστατικών)
- Εξοικονομείται χρόνος, χάρη στην ταχύτερη ολοκλήρωση των λογιστικών εργασιών
- Μειώνεται το διαχειριστικό κόστος (χαρτί εκτύπωσης, μελάνι, εκτυπωτές και κόστος αποστολής στους πελάτες, ειδικά για τις επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου που ανταλλάσσουν χιλιάδες τιμολόγια ετησίως)
- Εξασφαλίζεται αμεσότερη πρόσβαση στις πληροφορίες
- Εντοπίζονται ευκολότερα πιθανά λάθη
Καταπολέμηση φορολογικής απάτης
Με τη διαβίβαση των δεδομένων στην ψηφιακή πλατφόρμα του myDATA, μπορούν να εντοπιστούν κλασικές απάτες, όπως η απόκρυψη τιμολογίων από τα βιβλία των επιχειρήσεων, η ψευδής δήλωση εξόδων, τα πλαστά ή νοθευμένα στοιχεία.
To myDATA με τη διαδικασία των Αντικρυζόμενων παραστατικών μπορεί να διασταυρώσει τέτοιου είδους παρανομίες. Τόσο στην περίπτωση παράλειψης διαβίβασης όσο και στην περίπτωση απόκλισης διαβίβασης ενός παραστατικού από τον εκδότη, ο λήπτης καλείται να διαβιβάσει τα δεδομένα της αντίστοιχης χονδρικής συναλλαγής για τις εξής περιπτώσεις:
- Έξοδα τιμολόγησης λήπτη
- Έσοδα αυτοτιμολόγησης λήπτη
Επιπλέον, μπορούν να εντοπιστούν σε σημαντικό βαθμό ανακριβή ή νοθευμένα στοιχεία που αφορούν στις τιμές του ΦΠΑ. Ειδικότερα, μπορούν να ελεγχθούν:
- Η λήψη εικονικών στοιχείων από άλλη επιχείρηση, η οποία δεν δηλώνει στη δήλωσή της τον ΦΠΑ ή δηλώνει εικονικά ποσά ΦΠΑ εκροών.
- Η αρχική υποβολή δήλωσης ΦΠΑ με μικρότερο ποσό προς καταβολή, και η διόρθωσή του μετέπειτα με σχετική τροποποιητική δήλωση ή με «συμψηφισμό» με τη δήλωση ΦΠΑ επόμενης περιόδου.
- Έκπτωση ΦΠΑ σε κατηγορίες προϊόντων και υπηρεσιών στις οποίες δεν παρέχεται αυτή η δυνατότητα, όπως ΦΠΑ καυσίμων, Ε.Ι.Χ, εξόδων φιλοξενίας, κ.λπ.
Μπορεί το myDATA να εξασφαλίσει φορολογική αναμόρφωση;
Παρά τις προσπάθειες της ΑΑΔΕ για τη φορολογική συμμόρφωση των επιχειρήσεων, μέχρι στιγμής το myDATA αδυνατεί να φέρει ριζικές αλλαγές, καθώς δεν μπορεί ακόμη να ελέγξει σημαντικά δεδομένα των επιχειρήσεων, που αφορούν:
- Στην αποτίμηση των αποθεμάτων.
- Στον υπολογισμό των αποσβέσεων και των επισφαλών απαιτήσεων, αφού το myDATA δεν αποτελεί πλήρες σύστημα τήρησης διπλογραφικών βιβλίων, αλλά μια πλατφόρμα ηλεκτρονικής τήρησης βιβλίων της επιχείρησης.
- Στη λήψη εικονικών στοιχείων από άλλη επιχείρηση, αν ο εκδότης αυτών το διαβιβάσει στην πλατφόρμα myDATA.
Επιπλέον, το myDATA δεν είναι σχεδιασμένο για να καταπολεμήσει το μαύρο χρήμα. Κι αυτό γιατί μπορεί να υπάρξει συμφωνία μεταξύ εκδότη και λήπτη να μην κοπεί απόδειξη, με αντάλλαγμα κάποια έκπτωση στην τελική τιμή που πληρώνει ο λήπτης. Τέτοιου είδους περιστατικά είναι συνηθέστερα σε συναλλαγές επιχειρήσεων με ιδιώτες και όχι σε συναλλαγές B2B, όπου ο λήπτης θέλει να λάβει τιμολόγιο για να το καταχωρήσει ως έξοδο στα βιβλία της επιχείρησής του.
Μία ακόμη αδυναμία του myDATA είναι να εντοπίσει και να καταπολεμήσει τις ηλεκτρονικές συναλλαγές (μέσω POS) χωρίς απόδειξη. Ωστόσο, το Υπουργείο Οικονομικών και η ΑΑΔΕ κάνουν ενέργειες ώστε να ανακαλύπτουν τέτοιου είδους απάτες. Συγκεκριμένα, νομοθετήθηκε πρόσφατα σχετική διαδικασία, η οποία θα αποτρέπει τα POS να χρεώσουν μια κάρτα αν δεν έχει προεγκριθεί η σχετική απόδειξη. Παράλληλα, οι ταυτότητες πληρωμών με POS θα αντιστοιχίζονται με το παραστατικό και θα αποστέλλονται στο myDATA.
Βέβαια, ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, δεν θα μπορούν να ελεγχθούν τα POS τα οποία εξαρχής δεν είναι δηλωμένα στην ΑΑΔΕ, και μπορεί να είναι συνδεδεμένα με μια τράπεζα εξωτερικού και να είναι «ξεκλείδωτα», π.χ. να είναι συνδεδεμένα με μια τράπεζα στις Μπαχάμες.
Ανακεφαλαιώνοντας, ο ψηφιακός μετασχηματισμός που εισήγαγε το myDATA δημιουργεί ευκαιρίες εκσυγχρονισμού στις επιχειρήσεις, απλοποιώντας σημαντικές λογιστικές εργασίες, ενώ παράλληλα ανοίγει τον δρόμο για τον εντοπισμό και την καταπολέμηση κλασικών παρανομιών.
Βέβαια, ο δρόμος για τη φορολογική αναμόρφωση των επιχειρήσεων είναι μακρύς. Το σίγουρο είναι ότι η ΑΑΔΕ μπορεί να προχωρήσει σε πιο στοχευμένους φορολογικούς ελέγχους των επιχειρήσεων. Μπορεί, δηλαδή, να αξιοποιήσει τα πρωτογενή στοιχεία καταχώρησης ως μέσω σύγκρισης μεταξύ των στοιχείων της ίδιας της επιχείρησης αλλά και μεταξύ ομοειδών επιχειρήσεων ή/και να αντιπαραβάλλει κατηγορίες δεδομένων των ηλεκτρονικών βιβλίων με άλλα αρχεία δεδομένων, όπως Α.Π.Δ., εισαγωγές-εξαγωγές κ.λπ.
